LEFKOŞA (KIBRIS) MEVLEVİHANESİNİN KURULUŞU VE İLK VAKIFLARI

Kıbrıs’ın 1570 yılındaki fethini izleyen yaklaşık 30 yıl içinde Ada siyasal, sosyal, ekonomik ve dinî bakımlardan kurumsallaşma ve görünüm itibarıyla tam bir Osmanlı adası oldu. Lefkoşa bu değişimi en iyi yansıtan şehirlerden biriydi. Beylerbeyleri, Lefkoşa kadıları ve müftüleri bu şehirde ikamet ettiler. Mahalleleri, sakinleri, camileri, mescitleri, çeşmeleri, hanları ve hamamlarıyla Lefkoşa bir Türk-İslam şehri hüviyeti kazandı. Cami, mescit, han, hamam vb. gibi tesislerin devamlılığını temin etmek için birçok vakıf kuruldu. Kapsam ve etkinlik açısından Sultan II. Selim Vakfı ile Lala Mustafa Paşa Vakfı şehrin sosyal ve ekonomik hayatında önemli rol oynadı. Ayasofya Camii (Selimiye), Arap Ahmet Paşa Camii, Bedesten ve Mevlevi Tekkesi şehrin en önemli Türk-İslam simgeleri arasında yer aldı. Bu çalışmanın amacı sözü edilen simgelerden birisi olan Lefkoşa Mevlevi Tekkesinin kuruluş tarihi ile ilgili bilgileri KKTC Millî Arşiv ve Araştırma Dairesi belgeleri ile Osmanlı Arşiv kaynakları temelinde yeniden tartışmak ve değerlendirmektir. Çalışma Lefkoşa Mevlevihanesinin kuruluş tarihi için yeni bir tarihi gündeme getirecek, ilk gelir kaynaklarını ortaya çıkaracak ve böylece hem Kıbrıs tarihine hem de hem söz konusu kurumun tarihine katkıda bulunulmuş olunacaktır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Kıbrıs’ı, Osmanlı Lefkoşa’sı, Kıbrıs’ta Osmanlı Eserleri, Kıbrıs Mevlevihanesi, Kıbrıs’ta Osmanlı Vakıfları

10.17822/omad.2023.257

Nearly in the thirty years after the Ottoman conquest of Cyprus, the island became an ottoman island in terms of its institutionalisation and appearance, such as political, social, economic, and religious. Capital city of Nicosia was one of the most important cities reflecting this change. Governors, judge of Nicosia and Müftü resided this city. Nicosia gained a Turkish-Islamic identity with its quarters, residents, mosques, prayer rooms, fountains, inns, and Turkish baths. A lot of foundations were created for providing the continuousness of mosques, prayer rooms, inns, Turkish baths etc. Especially, the foundations of Sultan Selim II and Lala Mustafa Paşa played an important part in the economic and social life of the city. Ayasofya (Selimiye) Mosque, Arap Ahmet Paşa Mosque, Bedesten (Covered Bazaar) of Nicosia and Tekke of Mevlevi took part amongst of the Turkish-Islamic symbols. The aim of this study is to discuss the foundation date of the Tekke of Mevlevi in Nicosia which was one of the symbols and re-evaluate based on the Ottoman archival sources and the documents of the National Archives in Northern Cyprus Turkish Republic. The study will offer a new date for the foundation date of the Mevlevihane, determine the first income sources of it and in doing so it will contribute to the history of Cyprus and the history of aforesaid institution.

Keywords: Ottoman Cyprus, Ottoman Nicosia, Ottoman monuments in Cyprus, Islam in Cyprus, Ottoman foundation in Cyprus

10.17822/omad.2023.257

Sayfa Aralığı: 603-618