HACI ABDULLAH SÂFÎ’NİN LUĠĀT-I TÜRKİYYESİ’NDE KERKÜK AĞZINA DAİR SÖZ VARLIĞI
Makalenin girişinde Kerkük ağzıyla ilgili söz derleme çalışmalarından söz edilmiş, günümüze değin bölgeyle ilgili yapılmış sözlükler ve çeşitli ağız çalışmalarından çıkarılmış indeksler tanıtılmıştır. Üzerinde çalıştığımız yazmanın müellifi hakkında bazı bilgiler sunulduktan sonra yazmanın nitelikleri anlatılmıştır. İnceleme bölümünde öncelikle yazmadaki Kerkük ağzı söz varlığı listelenmiş, bu söz varlığının hangilerinin madde başında hangilerinin tanımlarda bulunduğu belirtilmiştir. Bu tespit sırasında bazı kelime çeşitleri de gösterilmiştir. İncelemede, Türkiye Türkçesiyle ortak kelimelerden bazılarının gerek madde başında gerek tanımlarda Kerkük ağzı fonetiğiyle kaydedilmiş olduğu gösterilmiştir. Yazmada Kerkük ağzından alınmış bazı kelimelerin anlamlarının günümüzde Kerkük ağzı ile ilgili sözlüklerdeki tanımlarıyla uyumsuzluğuna dikkat çekilmiş, bunun sebepleri üzerinde durulmuştur. Ayrıca, birkaç maddenin tanımında bulunan, Türkiye Türkçesiyle ortak bazı kelimelerin Kerkük ağzındaki anlamlarıyla kullanılmış olduğuna dikkat çekilmiştir. Makalede verilerin birçoğu tablolarla karşılaştırmalı bir yöntemle sunulmuştur. Sonuç bölümündeyse yazmanın bu yönleriyle bir taraftan Kerkük ağzının söz varlığının kayda geçirilmesi çalışmalarında önemi üzerinde durulmuş ve Türkoloji çalışmalarına katkı sağlayacağı belirtilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Anlam, kelime, sözlük, söz varlığı, yazma
10.17822/omad.1438822
About Kirkuk Dialect’s Vocabulary in Hacı Abdullah Sâfî’s Luģāt-ı Türkiyye
In the introduction of the article, the compilation studies on Kirkuk dialect were mentioned, dictionaries and indexes extracted from various dialect studies were introduced. After presenting some information about the author of the manuscript we are working on, the characteristics of the manuscript are explained. In the analysis section, firstly, the vocabulary of Kirkuk dialect in the manuscript is listed and it is indicated which of these vocabulary are found at the beginning of the article and which are found in the definitions. During this determination, some word types were also shown. In the analysis, it is shown that some of the words common with Turkey Turkish are recorded with Kirkuk dialect phonetics both at the beginning of the article and in the definitions. The incompatibility of the meanings of some words taken from the Kirkuk dialect in the manuscript with their definitions in the dictionaries related to the Kirkuk dialect today has been pointed out and the reasons for this have been emphasised. In addition, it was pointed out that some words common to Turkey Turkish in the definitions of a few items were used with their meanings in the Kirkuk dialect. In the article, most of the data are presented in a comparative method with tables. In the conclusion part, the importance of the manuscript in recording the vocabulary of Kirkuk dialect is emphasised and it is stated that it will contribute to Turkological studies if it is published.
Keywords: Meaning, word, dictionary, vocabulary, manuscript
10.17822/omad.1438822
Sayfa Aralığı: 41-58