Guremâ Method and Wealth-Debt Relationship According to Tereke Records: Bursa Case (1703-1710)
The examination of the social and economic relationships established by people in Ottoman society is crucial in order to realize the period. In this context, using the guremâ method, this study aims to reveal the debt-indebtedness relationship, or in other words, the wealth-debt relationship, which constitutes only a part of these relationships. The primary sources for this study are the heritage records of the Bursa şeriye records from the early 18th century and the fatwa collections related to the same time. In Ottoman historical literature, studies focusing on inheritances generally involve an inventory and evaluation of individuals' wealth. In this article, different from the existing studies, the guremâ method is analyzed in terms of what it is and how its application is carried out based on fatwa collections and şeriye records. The analyses indicate that the debts of individuals recorded in the documents were not fully paid regardless of the amount of individuals' wealth. Within the evaluation of title-status scope, it is also observed that individuals from various social classes did not live in isolated worlds in their societal relationships, and they had connections with people of different ethnicities, regardless of their class.
Keywords: Bursa, Debt, Guremâ, Ottoman History, Tereke Records, 18th century, Wealth
10.17822/omad.1458244
TEREKE KAYITLARINA GÖRE GUREMÂ USULÜ VE SERVET-BORÇ İLİŞKİSİ: BURSA ÖRNEĞİ (1703-1710)
Osmanlı toplumunda insanların kurduğu sosyal ve ekonomik ilişkilerin incelenmesi dönemin anlaşılabilmesi için önem arz etmektedir. Bu kapsamda bu çalışma söz konusu ilişkilerin yalnızca bir parçasını teşkil eden borç-borçlanma veyahut başka bir deyişle servet-borç ilişkisini guremâ usulü ile ortaya koymayı amaçlamaktadır. Sunulan çalışmanın temel kaynağını XVIII. yüzyıl başlarına ait Bursa şeriye sicilleri içerisinde yer alan terekeler ve yine aynı tarihlerle ilişkilenen fetva mecmuaları oluşturmaktadır. Osmanlı tarih literatüründe terekeleri merkeze alan çalışmalar genellikle kişilerin sahip olduğu mal varlıklarının bir envanteri ve değerlendirmesi şeklindedir. Bu makalede ise mevcut diğer çalışmalardan farklı olarak guremâ usulünün ne olduğu ve uygulamasının nasıl yapıldığı fetva mecmuaları ve şeriye sicilleri ekseninde analiz edilmektedir. Yapılan analizlerde, servet miktarları ne olursa olsun, kayıtlarda geçen kişilerin borçlarının tamamının ödenemediği tespit edilmiştir. Ünvan-statü kapsamında değerlendirildiğinde ise hangi sınıfa mensup olursa olsun, hemen her kesimden insanın toplumsal ilişkilerinde izole bir dünyada yaşamadığı, farklı etnisiteden kişilerle de ilişki ağı içerinde bulunduğu yapılan tespitler arasındadır.
Anahtar Kelimeler: Bursa, Borç, Guremâ, Osmanlı Tarihi, Servet, Tereke Kayıtları,18. yüzyıl
10.17822/omad.1458244
Page Range: 205-223