YOZGAT BAŞÇAVUŞOĞLU CAMİİ VE SÜSLEMELERİ ÜZERİNE DÜŞÜNCELER, ss. 49-70

Bu çalışmada, 19. yüzyılın başında Çapanoğlu Süleyman Bey'in başçavuşu Halil Ağa tarafından Yozgat ilinin merkezinde inşa edilmiş Başçavuşoğlu Camii'nin mimarisi ve süslemeleri incelenmiştir. Başçavuş Halil Ağa'nın Çapanoğlu sülalesinin emrinde olması onu önemli bir kişi kılmaktadır. Söz konusu yapı ile ilgili Rüçhan Arık, Hakkı Acun gibi araştırmacılar çalışmalar yapmıştır. Yapı, Yozgat iline hâkim bir noktaya konumlandırılmış ve külliyenin bir parçasıdır. Külliyede yer alan yapılardan cami, çeşme, hamam sağlam olmasına rağmen, medrese günümüze gelememiştir. Külliyenin en önemli yapısı camidir. Yapı Batılılaşma döneminin hemen hemen tüm özelliklerini taşımaktadır. Yapının dış cepheleri oldukça sade olmasına rağmen iç kısmı yoğun şekilde süslenmiştir. Cami'nin kalemişi süslemeleri bitkisel ve geometrik motifler ile mimari ögeler ve doğadan manzaralar içeren duvar resimlerinden oluşmaktadır. Bitkisel süslemeler genellikle farklı çiçek türlerini içermektedir. Duvar resimlerinde cami, değirmen, medrese, köprü gibi farklı yapı türleri görülmektedir. Bu yapı türlerinin hayalî manzaralar değil, dönemin Yozgat tasvirleri olduğu düşünülmektedir. Ayrıca yapıdaki ahşap, maden ve alçı süslemeler de çok yönlü irdelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Yozgat, Başçavuşoğlu Camii, kalemişi, Batılılaşma, Osmanlı

DOI Number: 10.17822/omad.2016516905

In this study, it is studied architecture ornaments in Bascavusoglu Mosque built by Halil Aga who was master-sergeat of Capanoglu Süleyman Bey center of Yozgat province in early 19. Century. Halil Aga was personage beacuse he worked under Capanoglu family. The mosque in point was studied by researchers such as Rüçhan Arık, Hakkı Acun. The mosque is centrally located in Yozgat and in social complex. Some of buildings in this social complex are solid but madrasah is not. This buildings have characteristic of Westernization. While Mosque's fronts fairly simple, interiorwall is fairly decorated. Mosque's hand-carved ornaments account for botanical and geometric ornament, architectural element and landscape design. Botanical ornaments account for generally various flowers. In ornaments, there are various buildings such as mosque, mill, madrasah, bridge. It is thought that these buildings is Yozgat's description in that period. In the mosque, there are metal and plaster ornaments apart from hand-carved ornaments. The ornaments in point are studied in various aspect.

Keywords: Yozgat, Bascavusoglu Mosque, hand-carved, Westernization, Ottoman

DOI Number: 10.17822/omad.2016516905