OSMANLI DEVLETİ’NDE MANASTIRBEND CEZASI VE UYGULAMALARI (1789-1839), ss. 419-434

Osmanlı Devleti hâkim olduğu geniş coğrafi alanda çok sayıda farklı ulustan ve inançtan insan topluluklarını sınırları içerisinde barındırmıştır. Bu süreçte toplulukların tamamının, oluşturulan kanun ve kurallara riayet etmesi zorunlu tutulmuş, kanunlara aykırı davranışlarda bulunulması ise suç kabul edilmiş ve çeşitli şekillerde cezalandırılmıştır. Osmanlı Devleti kanunlara aykırı olmaması şartıyla, farklı etnik ve dinî grupların gelenek, görenek ve inançlarına uygun bir yaşam sürdürmelerine izin vermiştir. Ancak Osmanlı Devleti’nin geleneksel yaşamına uymayan ve aykırı davranışlarda bulunan gayrimüslimlere ise çeşitli şekillerde yaptırım uygulanmıştır. Patrikliğin padişaha doğrudan veya dolaylı olarak yapmış olduğu şikâyet sonucunda suçlu bulunan gayrimüslim vatandaşlar, padişahın emriyle cezalandırılmıştır. Uygulanan cezalar çeşitli olmakla beraber, sıklıkla hapis cezaları ile karşılaşılmaktadır. Kayıtlarda suçluların yerleştirildiği mekânlardan dolayı farklı isimlerle adlandırılan hapis cezalarının bir kısmı ise manastırlarda uygulanmıştır ve manastırbend olarak ifade edilmiştir. Osmanlı Devleti’nde sadece Hristiyan vatandaşlara uygulanan manastırbend cezası ile suçlular ıslah olana kadar manastırlarda tutulmaktadır. Ayrıca manastırlara bağlı olan kale veya kulelerde de suçlular mahkûm edilmiştir. Manastırlarda mahkûm olan kişilerin merkeze ıslah olduğuna dair arzuhâl gönderdikleri görülmektedir. Gönderilen arzuhâllerin Divanda incelenmesi sonucunda ıslah olduğu kanaatinin oluşması durumunda mahkûm affedilip serbest bırakılmıştır. Bu çalışma, Osmanlı Devleti’nde 1789-1839 yıllar arasında kayıtlarda yer alan manastırbend cezalarını analiz etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: Gayrimüslim, Hapis, Manastırbend, Suç, Ceza

http://dx.doi.org/10.17822/omad.2022.220

The Ottoman Empire housed a large number of people from different nationalities and faiths within its borders in the wide geographical area it dominated. It was obligatory for all of these communities to comply with the established laws and rules in this period. Acting against the law was considered a crime and punished in various ways. The Ottoman State allowed different ethnic and religious groups to lead a life following their traditions, customs and beliefs, provided that they were not against the law. However, non-Muslims who did not comply with the traditional life of the Ottoman Empire and acted contrary to it were sanctioned in various ways. Non-Muslim citizens who were found guilty due to the patriarchate's direct or indirect complaint to the sultan were punished by the sultan's order. Although the penalties applied are various, prison sentences are frequently encountered. Some of the prison sentences, which were named with different names due to where the criminals were placed in the records, were applied in monasteries and were expressed as monasterybend. In the Ottoman Empire, with the monasterybend penalty applied only to Christian citizens, criminals were kept in monasteries until they were reformed. Criminals were also convicted in castles or towers attached to monasteries. It is seen that people who were sentenced in monasteries sent a petition to the center for improvement. As a result of examining the petitions sent in the Court, the prisoner was pardoned and released if it was concluded that the prisoner was reformed. This study aims to analyze the monasterybend penalties in the Ottoman Empire between the years 1789-1839.

Keywords: Non-Muslim, Prison, Manastırbend, Crime, Punishment

http://dx.doi.org/10.17822/omad.2022.220