Yıl:2018   Cilt: 5   Sayı: 13   Alan: Tarih

  1. Anasayfa
  2. Makale Listesi
  3. ID: 215

Feyza KURNAZ ŞAHİN

I. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA OSMANLI'DA SİNEMACILIĞIN ŞİRKETLEŞME TEZAHÜRLERİ: ŞARK İTTİHAD SİNEMA VE TİYATRO OSMANLI ANONİM ŞİRKETİ, ss. 95-114

Osmanlı Devleti'nin son dönemleri siyasi ve ekonomik alanda birçok sıkıntının baş gösterdiği dönem olmakla birlikte anonim şirketlerin çoğalması açısından oldukça verimlidir. Bu anlamda Osmanlı Devleti'nde 1850'lerden itibaren yerli ve yabancı sermaye sahiplerinin kurduğu anonim şirketlere rastlamak mümkündür. Çeşitli alanlarda faaliyet gösteren şirketlerin sayısı II. Meşrutiyet'in liberal politikaları sonucunda artmış, Balkan Savaşları sonrasında gelişen "Türkçülük" siyasetine paralel olarak millî iktisat döneminin yaşandığı I. Dünya Savaşı sürecinde ise yerli sermaye oluşturma çabaları millî şirketlerin kurulmasını hızlandırmıştır. İttihat ve Terakki millî şirketlerin kurulmasına önayak olmuş, cemiyetin ileri gelenleri üreticiyi, esnafı ve tüccarı örgütleyerek millî ticaretin doğmasına ortam hazırlamışlardır. Çalışmanın konusunu oluşturan "Şark İttihat Sinema ve Tiyatro Osmanlı Anonim Şirketi" de bu dönemde kurulan ve sinemacılık alanında faaliyet gösteren ilk girişimler arasında yer almaktadır. Araştırmanın temel kaynaklarını Başbakanlık Osmanlı Arşivinde yer alan ve "Şark İttihad Sinema ve Tiyatro Osmanlı Anonim Şirketi" hakkında bilgileri ve şirketin nizamnamesini içeren Sadaret Divan Mukavelenameler, Bâb-ı Âlî Evrak Odası, Dâhiliye Nezareti Emniyet-i Umum Müdüriyeti evrakı oluşturacaktır. İlaveten araştırmayla ilgili bilgi ve yorumlara yer veren süreli yayınlar ve diğer kaynaklar da dikkate alınacaktır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Sinema, I. Dünya Savaşı, Şirketleşme, Şark İttihad Sinema ve Tiyatro Osmanlı Anonim Şirketi

DOI Number: 10.17822/omad.2018.113


EMERGENCE OF INCORPORATION OF THE CINEMA COMPANIES IN THE OTTOMAN EMPIRE DURING THE FIRST WORLD WAR: ŞARK İTTİHAD SİNEMA VE TİYATRO OSMANLI ANONİM ŞİRKETİ (EAST UNION CINEMA AND THEATRE OTTOMAN JOINT-STOCK COMPANY, pp. 95-114

During the last period of the Ottoman Empire many problems appeared in political and economic fields; however, this period was highly efficient in terms of increasing the number of the joint-stock companies. In this sense, it was possible to see the joint-stock companies that the national and foreign capital owners established starting from 1850s in the Ottoman Empire. The number of the companies operating in various fields increased as a result of the liberal politics of the second constitutional era, and the efforts to create domestic capital in the period of World War I during which the period of national economy was experienced in parallel with the "Turkism" politics developing after the Balkan Wars accelerated the establishment of national companies. "İttihat ve Terakki" (The Committee of Union and Progress) took a leading part the way for the establishment of national companies, the elders of the society organized the producers, the craftsmen, and the traders and paved the way for the birth of national commerce. Şark Ittihad Cinema and Theater Osmanlı Anonim Şirketi which constituted the subject of the present study was also one of the first initiatives established in this period and operating in the field of cinematography. Main sources of the present research were be Sadaret Divan Agreements, Bâb-ı Âlî Evrak Odası, Dâhiliye Nezareti Emniyet-i Umum Müdüriyeti in the Ottoman Archive of the Prime Ministry including information and regulations about "Şark İttihad Sinema ve Tiyatro Osmanlı Anonim Şirketi" (East Union Cinema and Theatre Ottoman Joint-Stock Company). Moreover, periodicals and other sources including information and comments about the research were also be considered.

Keywords: Ottoman Empire, Cinema, First World War, Incorporation, Şark Ittihad Sinema ve Tiyatro Osmanlı Anonim Şirketi

DOI Number: 10.17822/omad.2018.113


576