KARA EL (CRNA RUKA / BLACK HAND) ÖRGÜTÜ’NÜN KURULUŞU VE FAALİYETLERİ, ss. 131-156

Osmanlı Devleti’nden 1878 Berlin Antlaşması ile bağımsızlığını kazanan Sırbistan, bağımsızlık sonrası önemli olaylara sahne olmuştur. Obrenoviç ve Karacorceviç hanedanı arasındaki çekişmenin 1903’te komplocu subaylar sayesinde Karacorceviç hanedanı lehine sonuçlanmasıyla Sırbistan’da yeni bir dönem başlamıştır. Kral Petar ve komplocu subayların sonraki dönemdeki ilişkileri belirleyici olacaktır. Veliaht Prens Aleksandar ve Radikallerin lideri Nikola Pasiç ile komplocu subaylardan Apis lakaplı Dragutin Dimitriyeviç ise bu dönemin başrol oyuncularıdır. Ekim 1908’de Avusturya-Macaristan’ın Sırbistan’ın tarihsel emelleri olduğu Bosna-Hersek’i ilhak etmesi ülkede millî hassasiyeti artıracaktır. İlhaka karşı Narodna Odbrana (Millî Savunma) gibi çeşitli örgütler kurulacaktır. Ancak Sırbistan’ın 1909’da ilhakı tanıması ve Makedonya’daki eylemlerin de kısıtlanmasıyla yeni bir örgüt kurulmasına karar verilmiştir. 22 Mayıs 1911’de resmî olarak Birlik ya da Ölüm (Kara El) örgütü kurulmuştur. Osmanlı Devleti örgütten, altı ay sonra Belgrat basını aracılığıyla haberdar olacak ve Belgrat elçisi Fuad Hikmet Bey, beş ay boyunca Dışişleri Bakanı Asım Bey’i raporlarla bilgilendirecektir. Örgüt ile ilgili Politika, Dnevni List, Piemont, Novo Vreme, Youtro, Tribuna gibi gazeteler yorumda bulunacaktır. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu da örgütle ilgili diplomatları ve casusları aracılığıyla bilgi sahibi olacaktır. Balkan Savaşları öncesi ve sonrası örgütün durumu ile ilgili bilgi vermeyi amaçlayan bu çalışma örgütün baş aktörlerinden Apis’in durumuna da ışık tutmaktadır. Özellikle de Apis, Nikola Pasiç, Veliaht Prens Aleksandar arasındaki ilişkiler de bu bağlamda değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler: Kara El, Birlik ya da Ölüm, Piemont, Dragutin Dimitriyeviç-Apis, Nikola Pasiç, Veliaht Prens Aleksandar

Serbia, which gained its independence from the Ottoman Empire with the 1878 Berlin Treaty, witnessed important events after independence. A new era began in Serbia when the conflict between the Obrenovic and Karadjorcevic dynasty ended in favor of the Karadjordjevic dynasty in 1903 thanks to the conspiratorial officers. The relations of King Petar and the conspiratorial officers in the next period will be decisive. Crown Prince Aleksandar and the leader of the Radicals, Nikola Pasic, and one of the conspiratorial officers, Dragutin Dimitrievich, nicknamed Apis, are the leading actors of this period. The annexation of Bosnia and Herzegovina by Austria-Hungary in October 1908, where Serbia has historical ambitions, will increase the national sensitivity in the country.Various organizations such as Narodna Odbrana (National Defense) will be established against annexation. However, with Serbia's recognition of the annexation in 1909 and the restriction of actions in Macedonia, it was decided to establish a new organization. The Union or Death (Black Hand) organization was officially established on May 22, 1911. The Ottoman State will be informed of the organization through the Belgrate press six months later and the Belgrate ambassador Fuad Hikmet Bey will inform the Minister of Foreign Affairs Asım Bey for five months through his reports. Newspapers such as Politics, Dnevni List, Piemont, Novo Vreme, Youtro, Tribuna will comment on the organization. The Austro-Hungarian Empire will also have information about the organization through its diplomats and spies. This study, which aims to provide information about the situation of the organization before and after the Balkan Wars, also sheds light on the situation of Apis, one of the main actors of the organization. In particular, the relations between Apis, Nikola Pasic and Crown Prince Aleksandar will also be evaluated in this context.

Keywords: Black Hand, Unification or Death, Piedmont, Dragutin Dimitriyevitch-Apis, Nikola Pasitch, Crown Prince Aleksandar