THE SUPPORT, COVER AND SPATIAL RELATIONSHIP IN THE ARCHITECT SİNAN'S MOSQUES WITH THE HEXAGONAL BALDACHIN SYSTEM, pp. 31-48

The Ottoman Empire's master architect Koca Sinan left behind nearly 400 works of a wide typology such as mosques, Turkish baths, madrasahs, masjids, commercial inns, caravanserai, covered markets, hospices, soup kitchens, Quran reading stations, primary schools, aqueducts, fountains and palaces. The Great Architect Sinan concentrated primarily on mosques, which were his most prolific works. It was the structure (support) features used in the domes that determined the space and thus the plan establishment of Sinan's mosques. In utilizing multi-support systems, such as four, six and eight pillars (baldachin) in his dome structures, the Great Architect Sinan set up the space-plan in domed structures formulated within the framework of these systems. The aim of this article is to examine the relationships between the load-bearing form, covering and spatial aspects of Mimar Sinan's hexagonal baldachin system, as seen in the main spaces and adjacent areas of his Beşiktaş Sinan Paşa, Topkapı Kara Ahmet Paşa, Babaeski Semiz Ali Paşa, Fındıklı Molla Çelebi, Kazasker Ivaz Efendi, Kadırga Sokullu Mehmet Paşa and Üsküdar (Nurbanu) Atik Valide mosques. The methodology will follow the course of an introduction first into buildings that used multiple abutments in pre-Sinan Turkish architecture, and then into a comparative analysis of the central hexagonal baldachin system used at the base of domes and the organization of this element with adjacent spaces in selected works of Sinan.

Keywords: Ottoman architecture, Architect Sinan, Hexagonal Baldachin, Structural Systems

DOI Number: 10.17822/omad.2018.109

Osmanlı'nın usta mimarı Koca Sinan; cami, hamam, medrese, mescit, han, kervansaray, darüşşifa, imaret, tabhane, darülkurra, sıbyan mektebi, su kemeri, tekke, çeşme ve saray gibi çok sayıda geniş tipolojide 400'e yakın eser vermiş. Mimar Sinan'ın en çok üzerinde durduğu ve sayıca en fazla eseri camileridir. Sinan camilerinin mekân ve dolayısıyla plan kuruluşunu, onun kubbelerinde kullandığı strüktür (taşıyıcı) özellikleri belirler. Kubbe strüktüründe dört, altı ve sekiz destek (baldaken) gibi çoklu mesnet sistemleri kullanan Mimar Sinan, bu sistemlerle oluşturduğu kubbeli yapılarda mekânı-planı bu sistem çevresinde kurgular. Bu makalenin amacı Mimar Sinan'ın altıgen baldaken sistemdeki yapıları olan Beşiktaş Sinan Paşa, Topkapı Kara Ahmet Paşa, Babaeski Semiz Ali Paşa, Fındıklı Molla Çelebi, Kazasker Ivaz Efendi, Kadırga Sokullu Mehmet Paşa ve Üsküdar (Nurbanu) Atik Valide camilerinin ana mekân ve yan mekân kuruluşunda strüktür (taşıyıcı), örtü ve mekân ilişkisinin incelenmesidir. Makalede önce, Sinan öncesi Türk mimarisinde kubbelerde kullanılan çoklu mesnet sistemlerine sahip yapılar tanıtılmış, sonrasında ise seçilen Sinan yapılarında, kubbenin oturduğu merkezî altıgen baldaken sistemin kuruluşu ve etrafında gelişen yan mekân organizasyonu, karşılaştırmalı bir şekilde analiz edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı mimarisi, Mimar Sinan, Altıgen Baldaken, Taşıyıcı Sistemler

DOI Number: 10.17822/omad.2018.109