Karlofça Antlaşması’na Göre Osmanlı-Lehistan Sınırlarının Belirlenmesi, ss. 221-235

The borders that separate the territories between the two states are crucial in the conduct of interstate relations. As a matter of fact, border disputes between states can cause violent conflicts. For this reason, various approaches for determining the borders between states in the historical process have been devised and deployed. Since its founding, the Ottoman Empire, one of the most prominent empires in history, has utilized various methods in determining the borders. These methods, which change periodically, are devised in accordance with the provisions of the treaty with the states to draw borders and the region's geographical characteristics. The content and application of border determination procedures, which are also a diplomatic issue, are essential in understanding the process between the two states. The article focused on the Ottoman-Polish frontiers, which were altered by the Treaty of Karlowitz, to illustrate the Ottoman Empire’s border determination processes through a concrete example. With the treaty, the Ottoman Empire lost large-scale land for the first time in its history, forcing it to cede Ukraine and Podolia to Poland-Lithuanian Commonwealth. Following the signing of the treaty, efforts to finalize the new borders established by the treaty began through border restriction commissioners appointed by both parties. After the negotiations, the new borderline was determined and finalized. In this regard, the research aims to answer questions about how the Ottoman-Polish borders were decided, which were altered following the 11 articles signed with Poland in the Karlowitz Treaty. Accordingly, the principles applied in determining the borders between the parties and the determinations and evaluations of the new borders formed after the agreement constitute the main problem of the study.

Keywords: Treaty of Karlowitz, Ottoman, Polish, border, diplomacy

http://dx.doi.org/10.17822/omad.2022.211

İki devlet arasındaki toprakları ayıran sınırlar, devletlerarası ilişkilerin yürütülmesinde çok önemlidir. Nitekim devletler arasındaki sınır anlaşmazlıkları şiddetli çatışmalara neden olabilir. Bu nedenle tarihsel süreç içerisinde devletler arasındaki sınırların belirlenmesine yönelik çeşitli yaklaşımlar geliştirilmiş ve yaygınlaştırılmıştır. Tarihin en önemli imparatorluklarından biri olan Osmanlı İmparatorluğu, kuruluşundan bu yana sınırlarını belirlemede çeşitli yöntemler kullanmıştır. Dönemsel olarak değişen bu yöntemler, devletlerle sınır çizmeye yönelik antlaşma hükümlerine ve bölgenin coğrafi özelliklerine uygun olarak tasarlanmaktadır. Aynı zamanda diplomatik bir konu olan sınır belirleme usullerinin içeriği ve uygulanması, iki devlet arasındaki sürecin anlaşılması açısından elzemdir. Makale, Osmanlı İmparatorluğu’nun sınır belirleme süreçlerini somut bir örnek üzerinden göstermek için Karlofça Antlaşması ile değiştirilen Osmanlı-Lehistan sınırlarına odaklanmıştır. Antlaşma ile Osmanlı İmparatorluğu tarihinde ilk kez büyük ölçekli toprakları kaybederek Ukrayna ve Podolya’yı Lehistan-Litvanya Birliği’ne bırakmak zorunda kaldı. Antlaşmanın imzalanmasının ardından, her iki tarafça atanan sınır belirleme komisyonları aracılığıyla anlaşmayla oluşturulan yeni sınırların kesinleştirilmesine yönelik çalışmalar başladı. Müzakerelerin ardından yeni sınır çizgisi belirlendi ve kesinleşti. Bu bağlamda araştırma, Lehistan ile Karlofça Antlaşması’nda imzalanan 11 madde sonrasında değişen Osmanlı-Lehistan sınırlarının nasıl belirlendiğine ilişkin sorulara yanıt vermeyi amaçlamaktadır. Buna göre taraflar arasındaki sınırların belirlenmesinde uygulanan ilkeler ve anlaşma sonrasında oluşan yeni sınırların tespiti ve değerlendirilmesi çalışmanın temel problemini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Karlofça Antlaşması, Osmanlı, Lehistan, hudut, diplomasi

http://dx.doi.org/10.17822/omad.2022.211