Günümüzde Osmanlı-Türk modernleşmesinin neopatrimonyalizmi ürettiğini savunanların sayısı azımsanmayacak kadar çoktur. Bu görüşe referans olarak Osmanlı’nın patrimonyal yönetim tarzı gösterilir. Bu düşünceden hareketle, Osmanlı yönetimi, birçok yerli ve yabancı araştırmacı tarafından özellikle Max Weber’in görüşlerine dayanarak çeşitli kavram ve ifadelerle eleştirilir. Bazı düşünürler ise Osmanlı yönetiminde akılcılığın egemen olduğunu söyler. Bu doğrultuda çalışma Osmanlı yönetim sisteminin karakterini objektif bir yaklaşımla ortaya çıkarmayı amaçlar. Bunun için Weber’in sosyolojisindeki kavram ve kategorilerden hareket edilmiştir. Rasyonel yönetimin en önemli göstergelerinden biri olan ‘rasyonel yasama faaliyetleri’ çerçevesinde değerlendirmeler yapılmıştır. Bulgulara göre Osmanlı yönetim sisteminin patrimonyal olduğu söylenemez. Yönetim sisteminin dizaynında akılcılığın ve değerlerin bir potada eritilmesini ifade eden pratik-rasyonellik anlayışının hâkim olduğu belirtilebilir.
Keywords: Osmanlı yönetimi, yasama faaliyetleri, pratik-rasyonellik, patrimonyalizm, Weber
http://dx.doi.org/10.17822/omad.2020.172
|