Günümüzde Osmanlı-Türk modernleşmesinin neopatrimonyalizmi ürettiğini savunanların sayısı azımsanmayacak kadar çoktur. Bu görüşe referans olarak Osmanlı’nın patrimonyal yönetim tarzı gösterilir. Bu düşünceden hareketle, Osmanlı yönetimi, birçok yerli ve yabancı araştırmacı tarafından özellikle Max Weber’in görüşlerine dayanarak çeşitli kavram ve ifadelerle eleştirilir. Bazı düşünürler ise Osmanlı yönetiminde akılcılığın egemen olduğunu söyler. Bu doğrultuda çalışma Osmanlı yönetim sisteminin karakterini objektif bir yaklaşımla ortaya çıkarmayı amaçlar. Bunun için Weber’in sosyolojisindeki kavram ve kategorilerden hareket edilmiştir. Rasyonel yönetimin en önemli göstergelerinden biri olan ‘rasyonel yasama faaliyetleri’ çerçevesinde değerlendirmeler yapılmıştır. Bulgulara göre Osmanlı yönetim sisteminin patrimonyal olduğu söylenemez. Yönetim sisteminin dizaynında akılcılığın ve değerlerin bir potada eritilmesini ifade eden pratik-rasyonellik anlayışının hâkim olduğu belirtilebilir.

Keywords: Osmanlı yönetimi, yasama faaliyetleri, pratik-rasyonellik, patrimonyalizm, Weber

http://dx.doi.org/10.17822/omad.2020.172

Today, the number of people who advocate that Ottoman-Turkish modernization produces neopatrimonialism is considerably high. The patrimonial management style of the Ottoman is shown as a reference to the proposed opinion. On the other hand, some thinkers say that rationality is dominant in Ottoman management. This study aims to reveal the character of the Ottoman management system with an objective approach. For this, the concepts and categories in Weber's sociology followed. Explanations made within the framework of ‘rational legislative activities’ are among the essential rational management indicators. According to the findings, it is possible to argue that the Ottoman management system was not patrimonial.

Anahtar Kelimeler: Ottoman management, legislative activities, practical-rationality, patrimonialism, Weber

http://dx.doi.org/10.17822/omad.2020.172

Detail